İLİMİZİN YURDUMUZDAKİ
KONUMU
Yeri, Sınırları,
Komşuları
Malatya ili, Doğu
Anadolu’nun güneybatı kenarında, bu bölgeden İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu
ve Akdeniz Bölgesine geçilen bir kesimde yer almıştır. Malatya ilinin doğu
sınırlarını Fırat nehri çizer.Bu nehrin ötesinde Adıyaman, Diyarbakır,
Urfa, Elazığ illeri toprakları uzanır.
Malatya, kuzeyde
Erzincan ve Sıvas ile, batı ve güneyde ise Kahramanmaraş ve Adıyaman
illeri ile komşudur.Bu sınırlar içinde yüzölçümü 13 275 kilometre kareyi
bulur. Yakın yıllara dek il toprakları 20 000 kilometre kare idi. Adıyaman
il olunca, Malatya’nın sınırları daraldı. Fakat en önemli ilçesi
Adıyaman’ın kendisinden il olarak ayrılmasından sonra önemini yitirmedi.
Bugünkü sınırları içinde ilin nüfusu 1975 sayımına göre 577 309’dur.
Malatya çok yakın
zamana dek ulaşımı en güç illerimizden biriydi. Topraklarının engebeli
oluşu yüzünden ulaşım çok güç yapılmaktaydı.Malatya’ya, bozuk yollardan
günlerce ve günlerce araba ile yolculuktan sonra Samsun ya da Sivas
üzerinden gidilirdi.Cumhuriyet Devrinde açılan demiryolu, Malatya’yı dış
pazarlara kavuşturdu. Aynı zamanda Doğu Anadolu ile ilişkinin kurulmasını
sağladı.
İLİMİZİN
DOĞAL DURUMU
Yer Şekilleri,
Engebeleri
İlin güney sınırını
güneydoğu Toroslar çizer.Bu dağların en tanınmış olanı, Malatya’nın
güneyinde yer alan 2592 metre yükseklikteki Beydağı’dır.Akçadağlarında
Keklicek tepesi 2747 metreye varır. Dağların kuzeyinde, Malatya ovasının
geniş düzlüklerinde yayılan Fırat, güneye inmeden bu dağlar arasında dar
ve heybetli boğazlardan geçer. Dağların yamaçları yer yer fundalıklar,
bazen çıplak bozkırlar, bazen de ormanlarla kaplıdır. Bozkır ve
fundalıklarda sürüler beslenir.Malatya’nın bu bakımdan hayvancılığı
ileridir.
İl toprakları genel
olarak engebelidir. Fırat nehrinin meydana getirdiği derin vadi, geçit
vermeyecek kadar dar ve diktir.Bazı yerlerde nehrin iki kenarında 1000
metreyi bulan dik kaya duvarları yükselir.Bu dar vadi, yer yer bir keçi
yolunun yapılmasına bile elverişli değildir. Dipte, derinde, köpüre köpüre
Fırat nehri akar.
İl topraklarını
güneyde Adıyaman ili çevreler. Adıyaman, az engebelidir. Malatya
toprakları, kuzeyde çok verimli bir düzlüğe kavuşur. Beydağı’nın bol
sularıyla beslenen ova, Doğu Anadolu’nun en verimli ovalarından biridir.
Malatya ilinin toprakları, güneyde Kahramanmaraş iline doğru geçit
vermeseydi, belki Doğu Anadolu ile bugün ilişki kurulamazdı. Cumhuriyet
Devrinde Kahramanmaraş üzerinden Fevzipaşa’ya uzanan demiryolu, Malatya’yı
olduğu kadar, Doğu Anadolu’yu da İç Anadolu’ya bağlamıştır.
Malatya ovasının
etrafını yüksek dağlar çevreler.Bu kapalı ovanın iklimi oldukça
serttir.Yazlar sıcak, kışlar soğuk, yağışlar azdır.Yağışların azlığına
karşılık toprak verimlidir.
AKARSULARI
Bölgenin başlıca
suları: Söğütlü çay, Demir çayı, Berenga deresi, Kozluk çayı, Kuruçay ve
Tohma suyudur. Suların çoğu Fırat nehrine karışır. Bu akarsular geçtikleri
vadileri suladıkları gibi, buralarda meyve ağaçlarının yetişmesini
sağladıkları gibi, buralarda meyve ağaçlarının yetişmesini sağlarlar. Bu
yüzden akarsu boyları çevrenin en yeşil yerleridir.
HAVA DURUMU
Malatya’nın iklimi
sert Anadolu iklimidir. Kışın bazı bölgelerde kar çok yağar ve ulaşım
güçleşir. Bazı yıllar yağan karın mart sonuna kadar kalkmadığı olur.
Kışları şiddetli oluğu kadar, yazları da karasal olduğu için sıcaktır.
Kışın en soğuk günlerde ısının -18 dereceye kadar düştüğü çok olur.
En sıcak yaz
günlerinde ise ısı bazen +38 dereceye kadar yükselir. (1937 yılında+42
derece oldu.) İlin güney sınırları Anti Toroslar çizer. Adıyaman il
sınırları içinde iken, güney bölgesi de Malaya iklimine giriyordu. Bugün
Malatya, Adıyaman’dan ayrıldığı için, iklimine giriyordu. Bugün Malatya,
Adıyaman’dan ayrıldığı için, iklimi de kendi özellikleriyle kalmıştır.
Malatya bu bakımdan İç Anadolu iklimi karakterini taşır.
İlkbahar ve
sonbaharda yağmurlar artar, ortalama yağış yılda 400-500 milimetreyi ancak
bulur. Bununla beraber bölgenin akarsularıyla sulanan yerleri çok
verimlidir. Malatya’da baharla kış bazen bir arada görülür. Dağlarda henüz
karlar erimeden, ovada kayısı ağaçları bir gelin gibi çiçeklerle süslenir.
Sulanabilen yerler
yeşil, meyvelik, bağlık, ağaçlıktır. Bunun dışında kalan yerler ağaçtan
yoksundur. Malatya, orman bakımından da fakirdir. Ortalama olarak denizden
940 metre yüksektedir.
|
Ortalama Sıcaklık |
En Yüksek
Sıcaklık |
En Düşük Sıcaklık |
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık Ortalama |
1,1
0,7
6,1
12,7
18,0
22,7
26,7
26,9
22,1
15,2
8,1
1,6
13,5 |
15,4
16,3
25,4
29,6
35,0
37,2
41,8
40,6
36,4
34,4
24,0
15,8
36,4 |
-25,1
-21,2
-11,8
-6,6
1,9
5,8
10,5
9,3
3,2
1,1
-9,0
-22,2
-3,2 |
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Malatya ili Doğu
Anadolu Bölgesine girer. İklimi karasaldır. Bir yayla iklimi özelliğini
gösterir. Fakat bölgede pamuk ve haşhaş yetişen yerler de vardır. Malatya
toprakları genel olarak ormandan yoksundur. Şeker pancarı, tütün, pamuk ve
haşhaş bölgenin başlıca endüstri bitkileridir. Malatya’nın başlıca gelir
kaynaklarından biri olan meyveciği de önemli bir yer tutar. Bölgede
yetişen kayısılar yurt çapında ün yapar. Onun için akarsu boylarını meyve
bahçeleri kaplar.
Malatya’nın diğer
bitkileri arasına özellikle tahıl girer. Meyveciğin hemen her çeşidi ve
çok sayıda tahıl bölgenin başlıca gelir kaynağıdır. 1960 yılında ilde
139481 ton tahıl üretilmiştir.
Ekili, dikili
topraklar:
|
HEKTAR |
Ekili,dikili yerler
Nadaslar
Çayır,meralar
Ormanlar
İşe yaramayan yerler
TOPLAM |
243 678
170 000
250 001
437 321
75 000
1 176 000 |